تاثیر عناصر بر خیار

تاثیرات عناصر طبیعی در کاشت خیار :

کلسیم : این عنصر شیمیایی با نماد Ca و عدد اتمی 20 نقشی اساسی و مهم در ساختار و استحکام گیاه دارد. حرکت کلسیم در گیاه از طریق آوند انجام می شود بدین صورت که از برگ های قدیمی و پیر به سمت برگ های جدید و جوان و به کندی حرکت می کند.  غلظت مناسب کلیسم برای بافت گیاه مقدار 1.5 درصد می باشد که این میزان اگر کمتر از 0.5 درصد برسد، با علائمی مانند عقیم شدن گل ها، کوچک ماندن ریشه و تولید محصولی بی مزه و کوچک و ریز خواهد شد.  لازم به ذکر است که کمبود کلسیم در خیار بسیار کم رخ می دهد که این در صورتی است که با افزایش رطوبت، تعرق کاسته و در نتیجه  حرکت آب در آوند ها را تحت تاثیر خود قرار دهد. همچنین کمبود کلسیم در خاک های آهکی که میزان ترکیباتی کلسیمی آن زیاد است اتفاق بیافتد.

پتاسیم : این عنصر شیمیایی با نماد K و عدد اتمی 19 فلزی قلیایی نرم و به رنگ نقره ‌ای و سفید می باشد. فراوانی و غلظت زیاد این عنصر باعث افزایش رشد و بهبود کیفیت محصول نهایی می گردد. این عنصر ارتباط مستقیمی با میزان غلظت ازت، فسفر و کلسیم داشته و افزایش میزان این غلظت ها باعث کمبود پتاسیم در گیاه شده و به طبع آن کمبود پتاسیم باعث کمبود آهن می شود. غلظت مناسب برای این عنصر در گیاه عددی بین 9 الی 15 درصد می باشد که این عدد برای برگ های بالغ به 4 درصد میرسد. کمبود پتاسیم در برگ های قدیمی و پیر خود را نشان داده و برگ ها دچار پیچیدگی و سیاه شدگی می شود. میزان غلظت کمتر از 3.5 درصد باعث این اتفاق می شود.

منیزیم : این عنصر شیمیایی با نماد Mg و عدد اتمی 12 فلز قلیایی به رنگ سفید نقره ای است. میزان غلظت مطلوب این عنصر برای خیار با برگ های جوان و جدید حدود 0.6 درصد و با برگ های قدیمی و پیرتر این میزان به 1.5 تا 2 درصد می رسد. افزایش میزان پتاسیم در خاک به علت مصرف بیش از حد کودهای پتاسیمی و کلسیمی باعث کاهش منیزیم ( کمتر از 0.3 درصد) در خاک شده و با علائمی مانند ایجاد نقاط قهوه ای بر روی برگ های خیار و ایجاد لکه های کلروز بر روی میوه خود را نشان می دهد.

مس : این عنصر شیمیایی که با نماد Cu و عدد اتمی 29 در طبیعت یافت می شود، یک ماده معدنی بسیار ضروری برای بدن انسان ها به شمار می آید. نقش مس در گیاه به عنوان کنترل کننده و تنظیم کننده آنزیم های مربوط به فتوسنتز را بر عهده دارد. غلظت مناسب برای مس در گیاه حدوداً بین 10 الی 20 میلی گرم در هر کیلو وزن خشک برگ می باشد. ذکر این نکته ضروری است که به علت سم پاشی مداوم در گل خانه ها میزان غلظت مس زیاد می باشد. بر این اساس کاهش میزان غلظت به کمتر از 7 میلی گرم نشان از کمبود این ماده را دارد و علائمی همچون وجود لکه های زرد بر بین رگ برگ ها و هم چنین بی رنگ یا کم رنگ شدن برگ های بالاتر (گاهاً برنزی و سوخته شدن نوک برگ ها) را بدنبال دارد. میوه هایی که در صورت کمبود مس به عمل می آیند، کوچک و دیر رس می باشند. از دیگر علائم می توان به به توقف رشد، کوچک ماندن برگ ها و کم شدن فاصله گره ها و موتاه ماندن بوته اشاره نمود.

موليبدن : این عنصر با نماد Mo عنصری فلزی با نماد 42 به رنگ خاکستری و یا گرد سیاه که در طبیعت به صورت آزاد یافت نمی شود. این گیاه یکی از عناصر بسیار مهم برای تغذیه گیاه می باشد. به علت حضور مولیبدن به صورت آنیونی در خاک ، مولیبدن در خاک های اسیدی با PH بالا، بسیار زیاد یافت می شود ( بر خلاف دیگر عناصر که اغلب به صورت کاتیونی در خاک وجود دارند ). گیاه خیار حدوداً 0.2 میلی گرم در هر هر کیلو نیاز به مولیبدن داشته که که ارتباط زیادی با ازت موجود در گیاه دارد. میزان غلظت مناسب برای این عنصر در گیاه حدوداً بین 1 الی 5 میلی گرم در هر کیلو وزن برگ های خشک شده دارد و کمبود زمانی است که این مقدار به کمتر از 0.3 میلی گرم برسد. این کمبود با علائمی همچون برگ ها حالت تاول به همراه لکه هایی دیده می شود.

آهن : این عنصر شیمیایی با نمادFe و با عدد اتمی 26 می باشد. کمبود این عنصر به کمبود کلسیم خاک وابسته است که از علل کاهش می توان به موارد زیر اشاره نمود :

• پوسیده شدن ریشه ها
• افزایش میزان منگنز
• بالا بودن میزان اسیدیته خاک
• شرایط نامناسب دمایی و محیطی برای ریشه

میزان غلظت مناسب برای آهن حدوداً بین 100 تا 300 میلی گرم در هر کیلوگرم بوده که کاهش این مقدار به کمتر از 50 میلی گرم در هر کیلو گرم، باعث زرد یا ترکیبی از رنگ زرد و سبز برگ‌ها و کلروزی رگبرگ‌های جوان گیاه می شود. علائم کمبود این عنصر مانند علائم مربوط به کمبود منیزیم می باشد.

منگنز : این عنصر شیمیایی با نماد Mn و با عدد اتمی 25 تسریع کننده عمل فتوسنتز و تولید کننده هورمون اکسین در گیاه می باشد که عدم وجود این عنصر، ماده پراکسید هیدروژن تولید و در بافت انباشه و باعث آسیب به گیاه می شود. همان طور که بیان شد افزایش میزان منگنز باعث کاهش میزان آهن می شود و با توجه به نوع رابطه عناصر آهن و منگنز در گیاه، کمبود منگنز نیز میتواند از علائم مسمومیت آهن در گیاه باشد. میزان غلظت مناسب برای منگز در برگ های قدیمی و پیر حدوداً 100 الی 250 میلی گرم در هر کیلو و برای برگ های جواب و جدیدتر بین 30 الی 60 میلی گرم می باشد. با کاهش میزان کم کم علائم مربوط به کمبود منگز شروع و بین حدوداً 12 الی 15 میلی گرم در هر کیلو سراسر بوته را تحت تاثیر قرار می دهد. این علائم شامل ایجاد لکه در بین رگ برگ های مربوط به برگ های به مارتب پیرتر با رنگی زرد و سبز مانند که با گذشت زمان به سمت رنگ قهوه ای و قرمز می شود. این کمبود همچنین با زرد شدن مزوفیل و ایجاد لکه بر روی برگ با رنگ سبزکمرنگ نمایان می شود.

روی : این عنصر شیمیایی که با نماد Zn و عدد اتمی 30 به رنگ سفید متمایل به آبی مشخص است، چهارمین فلز مورد نیاز بعد از آلومینیوم، مس و آهن می باشد. دسترسی به روی در طبیعت سخت بوده به طوری که در هر کیلو خاک تنها یک میلی گرم روی می توان یافت که با افزایش PH خاک کاهش می یابد. همچنین وجود فسفر در خاک و ترکیب آن با روی تشکیل فسفات روی داده که ماده ای پایدار و غیر قابل حل می باشد و لذا میزان روی در خاک کاهش می یابد.  این عنصر مانند اکثر عناصر دیگر بر عملکرد فتوسنتز تاثیر مستقیمی دارد. لذا مقدار مناسب غلظت روی در گیاه حدوداً 100 تا 300 میلی گرم در هر کیلو وزن خشک برگ ها می باشد. در صورتی که این میزان به کمتر از 25 میلی گرم کاهش یابد، علائم کمبود را در گیاه می توان یافت. در این حالت رگ برگ ها تغییر رنگ داده و رشد متوقف می شود. همچنین زمانی که مقدار غلظت برای برگ های جوان به بیش از 900 میلی گرم افزایش یابد علائم مسمومیت مشخص می گردد. در این حالت رگ برگ های روی برگ ها سبز تیره متمایل به سیاه می شود. 

ازت ( نیتروژن ) : این عنصر با نماد شیمیایی N و با عدد اتمی 7 یک نافلز گازی شکل که بی رنگ، بی مزه و بی بو می باشد. ازت در ساخت و رشد اندام ها و ارگان های کاشت بذر خیار مانند شاخه و برگ نقش دارد. در صورت عدم رشد برگ های جدید و همچنین در صورت زرد شدن برگ های قدیمی تر و تبدیل رنگ میوه به رنگ سبز روشن به صورت باریک و کوتاه، نشان دهنده کاهش میزان غلظت ازت تا 3 درصد که میزان مطلوب این غلظت عددی بین 5 الی 6 درصد می باشد. همچنین افزایش میزان غلظت باعث رشد رویشی در ریشه و در نهایت اسیب به محصول نهایی می باشد. استفاده بیش از حد از ازت باعث اسیب و مسمومیت گیاه می شود که از علام آن می توان به موارد زیر اشاره نمود :

• توقف رشد و شکل گیری بوته های ضعیف با ساقه هایی ضخیم و شکننده
• تیرگی و سوختگی برگ ها

فسفر : این عنصر شیمیایی با نماد P و عدد اتمی 15 یکی از عناصر مهم و حیاتی برای موجودات زنده می باشد. وجود فسفر مناسب در رشد اولیه ریشه بسیار مهم می باشد و در زمان کشت های پاییزه تاثیری بسیار زیادی در رشد ریشه دارد. البته مقدار فسفر مورد نیاز در گیاه نسبت به ازت کمتر بوده و عددی بین 0.5 تا 1.2 درصد می باشد. همچنین کاهش این غلظت به مقدار 0.3 تا 0.1 درصد باعث توقف رشد در گیاه می شود. این توقف با شکننده شدن و تغییر رنگ برگ های جدید و در انتها خشک شدن برگ مشخص می باشد.

بور (بوران) : این عنصر شیمیایی شبه فلزها با نماد B با عدد اتمی 5 که در طبیعت به صورت آزاد یافت نمی شود. این عنصر در گیاه متحرک نبوده و برای تقسیم سلولی بسیار مهم است. غلظت مناسب برای عنصر بور در گیاه مقدار 30 تا 120 میلی گرم در هر کیلو بوده که وقتی این غلظت به 6 الی 8 میلی گرم در برگ های بالایی و کمتر از 20 میلی گرم در برگ هایی پایینی می رسد، علائم کمبود و کاهش بور مشخص می شود. از این علائم می توان به به زرد رنگ شدن برگ های پایینی بوته ها که حالتی شکننده پیدا می کنند اشاره نمود. از جمله علائم دیگر می توان به شاخه شاخه شدن گیاه و بوته ای شدن آن اشاره نمود. همچنین میوه نهایی کوتاه و دارای ترک هایی بر روی پوست وجود دارد. علاوه بر این افزایش این میزان غلظت به 250 الی 300 میلی گرم در هر کیلو برای برگ های بالایی و 500 الی 1000 میلی گرم برای برگ های پایینی، مسمومیت بر اثر بور را اعلام میکند.  همچنین وجود بیش از حد بور برای گیاه و میوه خیار مضر بوده و اثری نامطلوب بر روی آن دارد.