کاهو و انواع آن (زراعت + بیماری های کاهو)

کاهو با ریشه ای از روم و برگرفته شده از کلمه لاکتوسا که در این کلمه لاک به معنی شیر (درواقع ماده سفید شیره گیاه که از بریدن ساقه ترشح میشود) میباشد. دانه گیاه کاهو در مصر باستان به عنوان علف هرز جهت تولید روغن استفاده می شده است. پرورش کاهو در قرن 15 توسط کریستف کلمب از اروپا به امریکا برده شده است.

انواع کاهو

بر اساس نحوه کاشت و شرایط خاص نگهداری انواع کاهو به 4 دسته کلی تقسیم بندی می شوند.

۱.کاهو پیچ گرد

برگ های کاهو پیچ گرد بطور نسبتاً فشرده روی هم قرار دارد و آبدار و ترد و شکننده هستند. رنگ برگ های آن سبز روشن مایل به سفید است.

۲.کاهو پیچ معمولی

ارتفاع بوته کاهو پیچ معمولی به 30 الی 40 سانتی متر می رسد، با برگهای کشیده و بلند. رنگ برگ های این بوته در داخل ساقه ها سبز مایل به سفید بوده و قسمتهای بیرونی سبز است. در کل برگهای این نوع کاهو شکننده و لطیف است.

۳.کاهو پرک (برگ)

برگهای این کاهو بر روی هم قرار نمیگیرد و از هم جدا هستند لبه های این برگ ها حالت دنده دار دارد. رنگ این برگها هم سبز روشن هستند هم قرمز هم سبز تیره. البته این کاهو بعد از گذشت یک ماه از کاشت قابل برداشت بوده است.

۴.کاهو ساقه

برگهای لطیق و کوچک این نوع کاهو مورد مصرف زیادی قرار می گیرد.

انواع آفات کاهو

شته

رایج ترین افت کاهو شته (مانند شته گوجه فرنگی) است که  از شیره گیاه کاهو برای بقا استفاده می‌کند.

انواع بیماری‌های کاهو

بیماری های کاهو مانند بیماری های گوجه فرنگی به سه دسته تقسیم می شود.

1. سوختگی حاشیه برگ‌ها 
2. پوسیدگی طوقه کاهو
3. پوسیدگی طبق کاهو

مواد مغذی کاهو

کاهو به عنوان گیاه مورد استفاده در اکثر نقاط دنیا دارای مواد مغذی زیادی است، این مواد به عنوان یک منبع بسیار بسیار بسیار مهم برای بدن انسان ها شناخته می شود. انواع مواد مغذی موجود در کاهو عبارتند از:

1. آنتی اکسیدان
2. امگا 3 
3. ویتامین های A,B6,C,E,K 
4. پتاسیم
5. سدیم
6. روی
7. کلسیم
8. آهن
9. منیزیم
10. فسفر

نحوه مصرف کاهو

این گیاه را می توان هم به صورت خام و هم به صورت پخته مصرف کرد. مواد معدنی موجود در کاهو، قابلیت سم زدایی را به این گیاه داده و از آن می توان برای درمان کبد چرب استفاده کرد. بخاطر کالری پایین و فیبر بالا و سرد بودن طبعش باعث کم شدن اشتها و به تبع آن باعث کاهش وزن می شود. فیبر و آب موجود در کاهو نفخ شکم را درمان کرده و با همراه شدن مقادیری سلولز باعث رفع یبوست و درد معده شده و هضم غذا را آسان می کند.

بذر کاهو

اگر زمین و نوع بذر شما از نظر مواد آلی وضعیت مناسبی نداشته باشد بهتر است که یک ماه قبل از کشت محصول کود دامی پوسیده به زمین خود  اضافه کنید. برای حاصل شدن نتایج بهتر از کودهای نیتراتی و آمونیوم در کنار هم استفاده کنید. همچنین عنصر فسفر نیز از جمله عناصر حیاتی برای زودرس کردن محصول می باشد. برای جوانه زنی بذرهای کاهو حتماً باید خاک به اندازه کافی رطوبت داشته باشد و نیز به خاطر داشته باشیم که بذر های کاهو در درجه حرارتهای بالا جوانه نمی زنند. بذر کاهو دارای دو نوع رکود ثانویه است که عبارتند از رکود دمایی و رکود تاریکی .

اگر بذر کاهو در مرحله جذب آب با دمای بالاتراز ۳۰ درجه سانتی گراد مواجه شود، وارد رکود دمایی می شود و جوانه زنی با تاخیر صورت می گیرد. بذرهایی که در دمای بالا جوانه میزنند اتیلن آزاد میکنند، برای جلوگیری از آزاد شدن اتیلن میتوان از موادی مانند آمینوسیکلوپروپان یا کربوکسیلیک اسید استفاده کرد.استفاده از سیتوکینین ها باعث میشود پتانسیل رشد دانه ها در دمای بالا افزایش پیدا کند و جوانه زنی در دمای بالا بهبود پیدا میکند.

برخی انواع کاهوها در تاریکی رشدی ندارند حتی جوانه هم نمیزنند این رکود را رکود تاریکی مینامند. جالب است بدانید که نور قرمز با طول موج ۶۵۰ نانومتر میتواند برعکس نور معمولی باعث رشد و تحریک کردن جوانه زدن کاهو ها شود. برای جلوگیری از رکود تاریکی از نور قرمز، هورمونهای محرک جوانه زنی، اسید جیبرلیک، اسید آبسیزیک و کلرامکوآت استفاده کنید.

جوانه زنی بذر کاهو به فعالیت آنزیم گلوتامین سنتتاز ارتباط دارد و غیرفعال شدن این آنزیم باعث رکود دمایی در بذر می شود. اما برخی رقم ها برای تولید در گلخانه های با دمای پایین ( ۲۰-۱۵ درجه سانتی گراد ) گزینش شده اند. این رقمها در دمای ۲۵-۲۰ درجه سانتی گراد به رکود می روند .

بذر با تراکم زیاد کشت می شود و وقتی دانه به اندازه کافی رشد کرد، گیاهان اضافی حذف می شوند . با کشت بذر با فاصله ۵ سانتی متر ۳۷۵۰۰۰ بذر در هکتار لازم است. فاصله نهایی بین گیاهان ۲۵ تا ۴۰ و فاصله بین ردیف ها ۴۰ تا ۷۵ سانتی متر است. البته در ایران کاهو به صورت کرتی کشت می شود و بذر به صورت دست پاش در کرتهای بزرگ کشت می شود و سپس اقدام به تنک کردن بوته ها می کنند . بهتر است آبیاری در مواقعی از روز که دما پایین تر است و یا در طول شب انجام شود .

جوانه زنی کاهو

جوانه زنی کاهو در سه مرحله انجام می شود. در دو مرحله اول وجود یا عدم وجود اکسیژن تاثیری بر روند کار ندارد.

مرحله قبل از القا  (بذر آب جذب می کند)

این مرحله در دمای ۲۵ درجه سانتی گراد  بمدت ۵/۱ ساعت طول می کشد . افزایش دما جذب آب را نیز افزایش میدهد. افزایش دما حساسیت به نور قرمز را نیز افزایش میدهد.

مرحله القا (حداکثرحساسیت به نور قرمز)

یک دقیقه مواجه شدن با نور قرمز برای آغاز جوانه زنی کافی است.

مرحله پس از القا

 این مرحله در دمای ۲۵ درجه سانتی گراد بمدت ۹ ساعت طول می کشد . بلافاصله بعد از مواجه شدن بذر با نور ، وجود اکسیژن ضروری است . این مرحله حساس به دما است و در دمای ۳۵ درجه سانتی گراد جوانه زنی متوقف می شود .

مراقبت های زراعی کاهو

سله شکنی

سله شکنی نرم کردن خاک پای بوته. ریشه کاهو سطحی است بنابراین سله شکنی باید خیلی سطحی انجام شود.

مبارزه با علف هرز

کاهو قدرت مقاومت با علفهای هرز را ندارد بنابراین مزرعه کاهو در اوایل رشد باید توسط ماشین کولتیواتور ، علفهای هرز آن را از بین می‌برد.