همه چیز در مورد مالچ

مالچ ها موادی هستند که با قرارگیری بر روی سطح خاک، باعث جذب رطوبت و بهبود شرایط خاک می گردند. با زمین ریختن برگ ها بر روی زمین یک لایه از مواد آلی ایجاد می شود که  علاوه بر حفاظت از خاک، بستر مناسب خاک را نیز می سازد. دراین مقاله کارشناسان رویال کشت قصد دارند در خصوص مالچ ها و مزایای استفاده از آن مطالبی را بیان کنند.

مالچ چیست؟

مالچ پوششی نرم و سبک در سطح خاک است که از ریشه انگلیسی MULCH به معنی فروپاشی گرفته شده است. مالچ در فارسی نیز به معنی خاک پوش می باشد. این پوشش لایه ای از خاک اره، کاه، ورقه ی پلاستیکی، خاک برگ و بسیاری مواد دیگر است.

مالچ ها را می توان به صورت طبیعی در جنگل ها مشاهده کرد؛ برگ هایی که از درختان جدا و به زمین می افتند و با دیگر مواد گیاهی موجود در طبیعت فرسایش یافته، به مالچ تبدیل می شوند. از مالچ ها با لفظ لباس زمین نیز گاهاً یاد می شود که زمین را در برابر سرما و خشکی خفاظت می کند.

انواع مالچ ها :

الف) مـــالــچ آلـــی :

مالچ های آلی به مرور زمان تجزیه می شوند که می بایست این مالچ ها جایگزین گردد. با تجزیه مالچ آلی و جایگزینی آن، خاک حاصلخیز تر شده و مواد آلی در آن بهبود می یابد. از انواع مالچ های آلی می توان به موارد زیر اشاره کرد :

– پیت: این نوع مالچ بافتی مناسب ایجاد می کند که در نتیجه آب بیشتری در خود نگه می دارد. این نوع مالچ در تمام فصول مورد استفاده قرار می گیرد. این نوع مالچ گران و به سختی پس از خشک شدن مرطوب می شوند.

– تراشه های چوب و خردهای نجاری: این نوع مالچ با توجه به خشک بودن خرده های چوب، به سختی و آرام تجزیه شده و دوام بالایی دارند. این نوع مالچ بر خلاف پیت مالچ، ارزان می باشد. در صورت استفاده بیش از حد از این نوع مالچ، امکان صدمه به خاک وجود دارد.

– کلش: این نوع مالچ ارزان است اما حاوی بذر علف هرز بوده و ممکن است بیماری و آفت داشته باشد.

– بقایای چمن ها : این نوع مالچ حاصلخیزی خاک را افزایش داده و به تدریج به طور پیوسته تجزیه می شود.

– بقایای برگ درختان و ضایعات هرس : این نوع مالچ حاصلخیزی خاک را افزایش و اسیدیته و PH خاک را کاهش می دهد. مالچ بدست امده از بقایای برگ درختان می بایست ابتدا پوسیده شده و به کندی تجزیه می شود.

ب) مالچ های مصنوعی (معدنی) :

این نوع از مالچ ها به مانند یک سد در برابر علف هرز عمل کرده و همچنین عایق رطوبت می باشد. این نوع از مالچ ها اغلب تجزیه ناپذیر بوده و با توجه به اینکه نیاز به جایگزینی دارند، باعث حاصلخیزی خاک نمی شوند. از انواع مالچ های مصنوعی می توان به موارد زیر اشاره کرد :

– پلاستیک سیاه : این نوع از مالچ های مصنوعی باعث خفه شدن بذر و از بین بردن مواد آلی موجود در خاک شود. در صورت وجود گودال در روی پلاستیک، نشان دهنده عدم زه کشی مناسب خاک می باشد.

– پارچه تزیینی : این نوع از مالچ ها اغلب در اطراف کشت های اصلی، درخت ها و درختچه ها استفاده می شوند. با توجه به عدم نیاز این نوع از گیاهان به خاک حاصلخیز، رشد علف های هرز اطراف آنها مشکلی ندارد.

– سنگ و شن : این نوع از مالچ های معدنی در زمین هایی که نیاز به زه کشی دارند، استفاده می شود. این نوع از مالچ ها با توجه به ریز و درشت بودن سنگ و شن ها، به سختی جدا می شوند. به همین دلیل می بایست قبل از استفاده به خوبی بررسی شود.

 مالچ پاشی و زمان مصرف :

در فرآیند مالچ پاشی، مواد گیاهی شامل برگ، شاخه، علف و یا بقایای محصولات، سطح خاک را می پوشانند. این عمل باعث افزایش فعالیت های ارگانیکی مانند افزایش کرم خاکی می شود. همچنین این افزایش باعث بهبود بافت خاک می شود؛ بدین صورت که با ایجاد روزنه ها بزرگ و کوچک در خاک، آب راحت تر به داخل خاک نفوذ می کند و ساختار خاک نرم شده و ذرات خاک به وسیله ی آب جابجا نمی شود. یکی از موارد مهمی که در مالچ پاشی اتفاق می افتد، جلوگیری از فرسایش خاک است.

بعضی از مالچ ها دارای موادی هستند که برای مدت کوتاهی قابل استفاده می باشند. برای مثال از این نوع مالچ ها در چمن کاری، جهت جلوگیری از جا بجا شدن بذر چمن و حفظ رطوبت کافی برای چمن مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین می توان به استفاده از این نوع مالچ برای افزایش سرعت جوانه زنی بذر گوجه فرنگی و یا بنفشه، اطلسی و همیشه بهار استفاده کرد. با این کار می توان حرارت خاک را 7 الی 10 درجه افزایش داد.

یکی دیگر از موارد استفاده از مالچ در فصل پاییز می باشد که برای حفظ درختان و درختچه ها از سرمای زمستان استفاده می شود. در این روش پس از مالچ پاشی نباید درختان بیش از حد هرس شوند.  همچنین باید در نظر داشت مصرف بیش از حد مالچ ها ، اثر آن ها را کم و هزینه ی اضافی را به همراه دارد.

مزایای استفاده از مالچ

• جلوگیری از فرسایش آبی و بادی خاک.
• بهبود بافت خاک و نفوذ بهتر آب به داخل خاک.
• تبخیر کاهش پیدا کرده و در نتیجه رطوبت در خاک بیشتر باقی می ماند.
• با تجزیه مواد ارگانیک مالچ، مواد غذایی آزاد شده باعث باروری خاک می‌شود.
• مواد ارگانیک موجود در مالچ تبدیل به کود هوموس می شود.
• رشد علف هرز کاهش یافته و زه کشی خاک را حفظ می کند.
• از جاری شدن مواد آلی و معدنی بر روی سطح خاک جلوگیری می کند.
• مواد آلی موجود در مالچ به تدریج به مصرف گیاه می رسد.

 معایب استفاده از مالچ

• استفاده از از پلاستیک سیاه به عنوان خاک پوش باعث افزایش دمای خاک و در نتیجه گیاه از بین می رود.
• برخی از گیاهان مانند برگ های سوزنی کاج، کاه، برگ های خرد شده و تراشه های چوب در فصول بهار و تابستان باعث گرم شدن خاک و از بین رفتن گیاه می شود.
• وجود پلاستیک مانع ورود آب به داخل خاک می شود.