تره فرنگی

تره‌فرنگی یا گندنا (نام علمی: Allium ampeloprasum) یک سبزی دو ساله از سرده والک و پیاز بوده، این سبزی که مصارف گوناگون خوراکی دارد معمولاً بدون طبخ مصرف نمی‌شود و لازم است که تفت داده شود، این گیاه در واقع غده ای زیر خاک ندارد بلکه ریشه ی سفید آن از روی هم قرار گرفتن برگ ها در قسمت پایانی آن تشکیل شده و حالت غده ای ایجاد کرده است.تره فرنگی گیاهی با ساقه های بلند سفید و برگ های روی هم قرار گرفته سبز رنگ می باشد، طول ساقه این گیاه حدوداً ۱۵ تا ۲۵ سانتی متر و قطر آن ۴ تا ۶ سانتی متر می باشد.

تره فرنگی یکی از مهمترین سبزی ها بوده که از نظر ارزش غذایی بسیار حائز اهمیت می باشد و از همه مهمتر خواص دارویی آن است که برای بسیاری از امراض مفید است از مهمترین بیماری هایی که به وسیله ی تره فرنگی میتوان با آنها مقابله یا پیشگیری کرد عبارتند از سرماخوردگی ،بیماری های روده ای ،برخی از سرطان ها و به طور کلی آنتی بیوتیک بسیار قوی می باشد  این محصول از زمان کاشت تا مرحله برداشت حدود 150 تا 180 روز طول می کشد تا به بهره برداری برسد.

طعم تره فرنگی همانند پیاز بوده البته کمی ملایم ترو دارای تندی بیشتری نسبت به پیازچه بوده، در واقع میتوان طعم آن را میان پیازچه و پیاز دانست.

هنگام برداشت گیاه را از ارتفاع ۲ سانتی متری زمین قطع نمایید یا برای مصرف ریشه آن میتوانید گیاه را به طور کامل از خاک خارج کنید.

تره فرنگی را دو نوبت در سال میتوان کشت نمود، یکی بهار و دیگری پاییز، البته برای کاشت محدود و خانگی در هر فصلی می توان اقدام به کاشت در زمین و گلدان نمود.

تره فرنگی قابلیت کاشت در گلدان را نیز دارد، اگر فضای کاشت محدودی دارید می توانید این گیاه را در گلدان های سایز متوسط نیز کشت نمایید.

روش کاشت بذر تره فرنگی :

تره فرنگی را به دو صورت کشت مستقیم و نشاء کاری تکثیر می کنند. البته بهتر است ابتدا بذرها را نشاء کرده و سپس به خاک اصلی منتقل کنیم.

برای کاشت تجاری و ابعاد وسیع بذرها را نیمه دوم اسفند ما در خزانه کشت نموده و در بهار به زمین اصلی انتقال می دهیم.

زمینی را که قصد کاشت بذر در آن دارید با کود حیوانی یا کمپوست و به عمق ۲۰ سانتی متر مخلوط کنید.

برای کشت خانگی (باغچه یا گلدان) می توان به دو روش اقدام کرد:

    ۱) کاشت مستقم بذر به صورت دست پاش در زمین:

در این روش بعد از آماده سازی زمین بذر ها را با دو برابر حجم آن با ماسه مخلوط می کنیم و به صورت دستپاش بر روی خاک ریخته و با شن کش خاک را زیر و رو میکنم تا بذر ها زیر خاک برود سپس به آرامی آبیاری کرده تا رطوبت به بذر ها برسد و جوانه بزنند، پس از اینکه گیاهان به ارتفاع ۱۰ تا ۱۵ سانتی متر رسیدند آنها را به فاصله ی ۱۰ تا ۱۵ سانتی متر از هم تنک می کنیم تا فضا برای رشد گیاهان فراهم شود. (گیاهانی که از خاک خارج نموده اید را در مکان دیگر بکارید)

    ۲)  نشاء کردن بذر تره فرنگی :

ابتدا بذرها را در سینی نشاء یا لیوان یکبار مصرف که با خاک سبک و غنی پر کرده اید در عمق ۰٫۵ تا ۲ سانتی متری بکارید، سپس آبیاری کنید و در محیطی نورگیر قرار دهید تا جوانه بزند، پس از جوانه زنی بذرها و رشد آنها و در زمان مناسب هنگامی که ارتفاع گیاهان به ۱۰ تا ۱۵ سانتی متر رسید آنها را به زمین اصلی یا گلدان مورد نظر منتقل کنید.

فواصل کاشت گیاه تره فرنگی را ۱۰ تا ۱۵ سانتی متر از یکدیگر درنظر بگیرید، در صورتی که قصد کاشت به صورت ردیفی دارید فواصل ردیف ها را نیز برای کاشت خانگی ۱۰ تا ۱۵ سانت و برای کاشت تجاری (ابعاد وسیع) ۳۰ تا ۳۵ سانتی متر درنظر بگیرید.

نکات تکمیلی کاشت تره فرنگی:

بذر تره فرنگی  خاک استاندارد (کمپوست خیلی خوبه) ، گلدان مناسب، دستکش، آبپاش کوچک، بیلچه و الک تنها ابزارهای کاشت سبزی در آپارتمان هستند. ابتدا بذر ها را برای مدت ۱۰ ساعت و حداکثر ۳ روز خیس میکنیم. خاک را الک کرده تا نرم و یک دست شود. گلدان مورد نظر را از خاک مرغوب (کمپوست آماده) پر میکنیم (بیش از ۳/۴ گلدان).

برای کاشت گلدانی، گلدان انتخابی باید زهکشی خوبی داشته باشد (در انتهای آن سوراخ مناسبی برای خروج آب اضافی باشد) سپس اقدام به آبیاری گلدان میکنیم تا آب کاملاً از گلدان خارج شود .

بعد از چند ساعت از آبیاری گلدان بذر ها را بر روی خاک میریزیم و حداکثر به ارتفاع دو برابر طول بذرها روی آن خاک میریزیم . (۰٫۵ تا ۲ سانتی متر)

ریختن خاک زیاد روی بذر ها باعث خفه شدن آن شده و نمی توانند رشد کنند. سپس به آرامی بر روی سطح خاک آب بریزید به صورتی که مطمئن شوید آب به بذر ها رسیده و این کار را هر روز یا روزی دوبار انجام دهید. قبل از سبز شدن بذر تره فرنگی نباید اجازه دهید سطح خاک خیلی خشک شود در این صورت از جوانه زدن خبری نیست. آبیاری زیاد نیز باعث میشود هوا به بذر ها نرسد و خفه شوند و جوانه زنی صورت نگیرد.

بعد از رشد گیاه هنگامی که سطح خاک خشک شد اقدام به آبیاری مجدد کنید.

دمای جوانه زنی بذر تره فرنگی ۱۰ تا ۳۵ درجه می باشد البته دمای ایده آل برای جوانه زنی ۲۵ درجه می باشد، همانطور که گفته شد تره فرنگی محصول فصل خنک بود و در دمای پایین تر کیفیت بالاتری داشته و در دمای بالا به گل می رود.

PH مناسب برای بستر کشت تره فرنگی بهتر است ۵٫۵ تا ۶٫۵ باشد، تره فرنگی خاک های غنی سبک را بیشتر دوست دارد.

تره فرنگی حتماً باید در آفتاب کامل کاشته شود، این گیاه نیم سایه را نیز دوست ندارد و برای رشد نور مستقیم خورشید را نیاز دارد

در هر گرم بذر تره فرنگی به طور میانگین ۳۰۰ تا ۴۰۰ عدد بذر قرار دارد.

برداشت تره فرنگی :

هنگام برداشت گیاه را از ارتفاع ۲ سانتی متری زمین قطع نمایید، هنگامی که ارتفاع گیاه به ۱۰ تا ۱۵ سانتی متری رسید اولین برداشت آغاز می شود.

قبل از گلدهی تره فرنگی باید برداشت شود، هنگامی که گیاه به گل برود از کیفیت آن کاسته می شود.

البته اگر قصد مصرف ریشه تره فرنگی را نیز دارید (که معمولاً این گونه است) باید آنها را به طور کامل از خاک خارج و مصرف نمایید.

عملکرد تره فرنگی در واحد هکتار در اراضی و خاک های مختلف فرق می کند ولی به طور متوسط در شرایط ایده آل 50 تا 60 تن در هکتار می باشد.